ΜΕΣΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ
Στην πρώτη περίοδο της
Μέσης Βυζαντινής εποχής (610-867) η αυτοκρατορία δέχτηκε επιθέσεις τόσο από
εχθρούς που την απασχολούσαν από προηγούμενα χρόνια (Πέρσες, Λογγοβάρδοι,
'Aβαροι, Σλάβοι), όσο και από νέους, που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο ιστορικό
προσκήνιο ('Aραβες, Βούλγαροι). Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου είναι
ότι οι εχθρικές επιθέσεις δεν περιορίζονταν μόνο στις συνοριακές περιοχές
του κράτους, αλλά απλώνονταν βαθιά στο εσωτερικό του απειλώντας ακόμη και
την ίδια την Πρωτεύουσα. Ταυτόχρονα, έχασαν τον περιοδικό και προσωρινό τους
χαρακτήρα και μεταβλήθηκαν σε μόνιμες εγκαταστάσεις, που μετασχηματίστηκαν
σε νέα, εχθρικά για το Βυζάντιο κράτη.
Αλλαγές παρατηρήθηκαν και στην εσωτερική διάρθρωση της αυτοκρατορίας σύμφωνα
με τις νέες ανάγκες που επέβαλαν τόσο οι εξωτερικές όσο και οι εσωτερικές
συνθήκες. Η κυριαρχία των μικρών ελεύθερων καλλιεργητών, η εξάπλωση των στρατιωτικών
κτημάτων και η ανάπτυξη του συστήματος των θεμάτων ολοκλήρωσαν εξελίξεις που
είχαν αρχίσει από την προηγούμενη περίοδο.
Στον τομέα της διοίκησης σημειώθηκαν επίσης μεταβολές: το κράτος βαθμιαία
εξελληνίστηκε, ενώ η αποκατάσταση της Ορθοδοξίας μετά το εικονομαχικό κίνημα
του επέτρεψε να αναλάβει με επιτυχία ιεραποστολική δράση σε γειτονικούς λαούς
και να τους εντάξει στη σφαίρα πολιτιστικής επιρροής του.
Το κράτος βγήκε από την περίοδο αυτή περιορισμένο εδαφικά και ζημιωμένο οικονομικά,
καθώς έχασε πλουτοπαραγωγικές επαρχίες του, απόκτησε όμως μεγαλύτερη ομοιογένεια
γλώσσας, δόγματος και πολιτισμού.