ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
ΑΚΡΟΠΟΛΗ-ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ
Ο Παρθενώνας αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της αθηναϊκής πολιτείας και τον κολοφώνα του δωρικού ρυθμού. H κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.Χ., ενώ ο γλυπτός διάκοσμος περατώθηκε το 433/2 π.Χ. Σύμφωνα με τις πηγές οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του γλυπτού διακόσμου. Η ταχύτητα με την οποία πραγματοποιήθηκε η ανέγερση είναι εντυπωσιακή, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο δωρικό ναό της Αρχαιότητας (οι άλλοι δύο, του Σελινούντα και του Ακράγαντα, δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ) με διαστάσεις στυλοβάτη 31X70 μέτρα. Eίναι ο μόνος ολομάρμαρος ελληνικός ναός και ο μόνος δωρικός με ανάγλυφες όλες του τις μετόπες. Πολλά τμήματα του γλυπτού διακόσμου, του επιστυλίου και των φατνωμάτων της οροφής έφεραν γραπτό διάκοσμο με κόκκινο, μπλε και χρυσό χρώμα. Χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο, εκτός από το στυλοβάτη που κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο. Για την εξόρυξη, τη μεταφορά και τη λάξευση του μαρμάρου δούλευαν ταυτόχρονα πολλά συνεργεία και είχε επιτευχθεί υψηλό επίπεδο οργάνωσης της εργασίας.
Το πτερό είχε 8 κίονες (αντί για
6 όπως συνηθιζόταν) κατά πλάτος και 17 κατά μήκος. Στις στενές πλευρές υπήρχε
και δεύτερη σειρά 6 κιόνων που δημιουργούσε την ψευδαίσθηση δίπτερου ναού.
Mια άλλη ιδιομορφία ήταν η ύπαρξη ζωφόρου που περιέτρεχε το σηκό σε όλο του
το μήκος και αποτελεί ίσως την πιο φανερή από τις ιωνικές επιδράσεις. Στο
εσωτερικό υπήρχε δωρική κιονοστοιχία σχήματος "Π" σε δύο ορόφους
(δίτονη κιονοστοιχία) που δημιουργούσε ένα υπερώο, από το οποίο οι επισκέπτες
μπορούσαν να θαυμάσουν από διάφορα σημεία το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς.
Για το σκοπό αυτό είχαν ανοιχτεί και δύο ψηλά παράθυρα στην πρόσοψη του σηκού,
ώστε να μπαίνει άπλετο φως. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η κατασκευή του
ναού είχε εναρμονιστεί με το άγαλμα που επρόκειτο να τοποθετηθεί σ' αυτόν.
Στον οπισθόδομο φυλασσόταν ο θησαυρός, δηλαδή τα πολύτιμα αφιερώματα της Αθηνάς.
Η οροφή του στηριζόταν σε τέσσερις ιωνικούς κίονες. Η στέγη ολόκληρου του
ναού, μαζί με τους στρωτήρες, τους καλυπτήρες και τα ακροκέραμα, ήταν μαρμάρινη,
αλλά στηριζόταν σε μεγάλους ξύλινους δοκούς.
Οι εργασίες στην Ακρόπολη ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας
470-460 π.Χ., ενώ μέχρι τότε τα ερείπια των προγενέστερων κτισμάτων δεν είχαν
απομακρυνθεί, για να θυμίζουν, σύμφωνα με τον πανελλήνιο όρκο στις Πλαταιές,
τη βαρβαρότητα των Περσών. Αφού διευθετήθηκε ο χώρος έγιναν ορισμένες αναστηλωτικές
εργασίες για τις άμεσες λατρευτικές ανάγκες. Φαίνεται όμως πως η επιλογή της
κατασκευής ενός μεγάλου ναού είχε γίνει ήδη και ήταν αποδεκτή από όλες τις
παρατάξεις στην Αθήνα. Η έναρξη των έργων στον Παρθενώνα συνέπεσε με την απόφαση
μεταφοράς 5000 ταλάντων από το συμμαχικό θησαυρό της Δήλου στην Ακρόπολη.
Μόλις ολοκληρώθηκε οικοδομικά ο Παρθενώνας, κι ενώ ακόμα δεν είχε τελειώσει
ο γλυπτός του διάκοσμος, άρχισε η ανέγερση των Προπυλαίων και του πύργου πάνω
στον οποίο χτίστηκε ο ναός της Αθηνάς Νίκης. Μετά το πέρας των εργασιών στον
τελευταίο, και λίγο μετά την ειρήνη του Nικία, ξεκίνησαν οι εργασίες στο Ερέχθειο,
που ολοκληρώθηκε με το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου.
ΝΕΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ